Psychoterapia młodzieży – małymi krokami do sukcesu
Dorastanie, samo w sobie, może być czasem trudnym zarówno dla nastolatków, jak i ich rodziców. Wiele czynników może sprawić, że ten okres będzie przysparzał większych trudności, m.in. sytuacja rodzinna, problemy i przeszkody napotykane w szkole, relacje rówieśnicze. Niezależnie od źródła, odsuwanie, czy udawanie, że kłopotu nie ma wtórnie wzmacnia przeżywane przez dziecko problemy – może ono czuć, że nie może liczyć na pomoc. Zwłaszcza, że te początkowo niewielkie problemy z biegiem lat mogą nabierać na sile. Jak temu zaradzić? Warto zdecydować się na pierwszą konsultację psychologiczną z nastolatkiem. Przyznanie, że dziecko potrzebuje psychoterapii dla młodzieży jest często trudnym krokiem, ale prośba o pomoc specjalisty nie jest czymś, czego musielibyśmy się wstydzić. To właśnie umiejętność korzystania ze wsparcia świadczy o naszej dojrzałości psychicznej.
Terapia młodzieży Warszawa – kiedy warto się nad tym rozwiązaniem zastanowić?
Kłopoty z nauką, w relacjach z otoczeniem, rówieśnikami, czy rodzicami to problemy, o których często się mówi. Jednak samo mówienie i narzekanie przy kawie z przyjaciółką, czy innym członkiem rodziny w niczym nie pomoże. Zwłaszcza że te problemy nie biorą się znikąd. Na zachowanie nastolatków może mieć wpływ sytuacja w domu, szkole, na zajęciach dodatkowych, a przede wszystkim brak wsparcia w trudnych dla nich sytuacjach.
Rozpoznaniu źródła kłopotu służą właśnie pierwsze spotkania z psychoterapeutą, na które jest zapraszane nie tylko dziecko, ale też najbliższa rodzina, którą stanowią rodzice lub opiekunowie. Pozwala to poznać naturę problematycznej sytuacji, rozpoznać źródło, a także opracować możliwie najskuteczniejszy przebieg terapii. Warszawski gabinet podchodzi do tego w sposób kompleksowy, na początku rozmawiając z całym tzw. systemem rodzinnym (również z rodzicami, a czasem z rodzicami i rodzeństwem) dzięki czemu psychoterapia młodzieży okazuje się skuteczniejsza.
Psychoterapia młodzieży – jakie są najczęstsze źródła problemów?
Jakie mogą być źródła problemów nastolatków? Dorastanie jest jednym z najtrudniejszych okresów w życiu. Zarówno ciało, jak i psychika dziecka, a później nastolatka dojrzewają. Liczne zmiany hormonalne wpływają na zmiany w ciele, ale też na wahania nastroju, które można określić jako „huśtawkę emocjonalną”. Nastolatki mają często zaniżone poczucie własnej wartości i tendencję do tzw. czarno-białego myślenia, coś jest dla nich albo dobre albo złe, nie ma barw pośrednich. Jest to naturalny etap rozwoju, jednak w tym okresie umiejętność rozmawiania z nastolatkami, towarzyszenia im, bez oceniania, jest bardzo ważna. Brak wsparcia i poczucia bezpieczeństwa może prowadzić do konfliktów, a w efekcie do nasilania się innych problemów, które mogą rzutować na relacje dziecka z otoczeniem.
Okres nastoletni to też znany wszystkim czas buntu, jest on potrzebny, aby dziecko mogło oddzielić się od rodziców i zbudować swoją własną tożsamość. Jednocześnie taki bunt bywa trudny dla otoczenia, rodzicom bywa trudno zaakceptować wyodrębnianie się swojego dziecka, które manifestuje swój bunt poprzez np. krzykliwy ubiór, słuchanie głośnej muzyki, tatuaże. Jeżeli wcześniejsze relacje w rodzinie bywały trudne, nie było komunikacji, rozmów, spędzania razem czasu, bunt ten może wyrażać się w wyjątkowo dotkliwej, trudnej i dla rodziców i dla nastolatka formie. Taką destrukcyjną formą buntu są np. używki – alkohol, narkotyki, czy ostatnio popularne dopalacze. W takich sytuacjach warto sięgnąć po pomoc w postaci psychoterapii młodzieży lub psychoterapii rodzinnej.
Innym źródłem trudności mogą być relacje z rówieśnikami w szkole. Bywają one dobre, ale często są też konfliktowe, dziecko może stać się ofiarą dokuczania, gnębienia z różnych względów takich, jak wygląd, zainteresowania, sposób, w jaki się zachowuje. Nastolatki coraz częściej doświadczają też cyber-przemocy. W związku z chwiejną w okresie nastoletnim samooceną, wszelkie negatywne oceny i komentarze w mediach społecznościowych są dla nich bardzo dotkliwe. Gdy nie znajdują pomocy i wsparcia ani w szkole, ani w domu może to prowadzić do zmian w zachowaniu, depresji, okaleczeń, które są zwykle wołaniem o pomoc, a nawet prób samobójczych. Rzutuje to też na dorosłe życie, w którym mogą pojawić się problemy w odnalezieniu się w sferze zawodowej i osobistej. By temu zapobiegać i zająć się trudnościami w zarodku, warto poprosić o pomoc specjalistę oraz zainteresować się formą pomocy taką jak terapia młodzieży Warszawa.
Pierwsze kroki w psychoterapii młodzieży
Liczne ośrodki pomocy na pierwsze spotkanie, czyli konsultację zapraszają rodziców z dziećmi. Taka praktyka wstępnych rodzinnych konsultacji psychologicznych jest także stosowana w naszym gabinecie. Wszystko po to, by – jak wcześniej było wspomniane – rozpoznać źródło problemu i ustalić najlepszą formę pomocy. Gdy podłożem jest zachowanie i relacje rodziców psycholog może zalecić terapię dla małżonków. Oczywiście dziecko w tej sytuacji również może liczyć na wsparcie psychologiczne, jednak odbywa się to na osobnych spotkaniach. W pozostałych przypadkach konieczna może być psychoterapia dziecka.
W przypadku terapii młodzieży ważne jest zbudowanie zaufania pomiędzy pacjentem a terapeutą. Pomimo, że to rodzic często zgłasza potrzebę terapii dla dziecka, to jednak psychoterapeuta nie powtarza informacji z przebiegu terapii rodzicom. Może to rodzić pewnego rodzaju konflikt, ponieważ często zdarza się, że matka lub ojciec oczekują „wyciągnięcia” z córki lub syna interesujących ich informacji. Ponieważ psychoterapia młodzieży jest to psychoterapia indywidualna, obowiązuje w niej zasada poufności. Zasady poufności nie stosuje się z wyjątkiem sytuacji, gdy życiu i zdrowiu dziecka grozi niebezpieczeństwo. W mniej poważnych sytuacjach zazwyczaj pracuje się z pacjentem nad tym, żeby nauczył się sam lub przy wsparciu terapeuty rozmawiać z rodzicem o istotnych dla niego sprawach.
Psychoterapia młodzieży nie jest też nigdy prowadzona na siłę. Po pierwszych kilku spotkaniach zawiązuje się dopiero tzw. kontrakt terapeutyczny. Nastolatek powinien wiedzieć, że nie musi się zgadzać na współpracę z pierwszym specjalistą, z którym miał styczność. Powinien wiedzieć, że ma wybór. Kluczowe jest właśnie dobre samopoczucie w towarzystwie osoby, która ma pomagać, ponieważ bezpieczna relacja z terapeutą daje większą szansę na skuteczność terapii.
Ile trwa psychoterapia nastolatka?
Czas trwania terapii zwykle jest uzależniony od przypadku – tutaj nie ma reguły. Nie jest łatwe również zaplanowanie jej w czasie, ponieważ dla tak młodej osoby dziesięć, czy piętnaście spotkań zdaje się być wiecznością. Na początku prowadzimy serię konsultacji psychologicznych, z całą rodziną, nastolatkiem i rodzicami, zanim zapadnie decyzja co do formy ewentualnej psychoterapii. Czasami najbardziej efektywną formą pracy jest terapia rodzinna, czasami jest wskazanie, aby to rodzice rozpoczęli terapię pary np. ze względu na trwający konflikt lub terapię uzależnień ze względu na uzależnienie któregoś z członków rodziny. W końcu możemy proponować terapię młodzieży, ale dopiero po rozważeniu wyżej wymienionych opcji, ponieważ zależy nam, aby dziecko nie było „delegatem” problemów rodziny, jeśli ich źródło leży gdzie indziej.
O autorze: Tomasz Orzechowski
Jestem psychologiem klinicznym i psychoterapeutą. Ukończyłem studia psychologiczne na Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
W pracy psychoterapeutycznej najbliższy jest mi nurt humanistyczno-doświadczeniowy. Zgodnie z jego założeniami, bardzo ważne jest dla mnie w relacji z klientem stworzenie bezpiecznej przestrzeni, atmosfery akceptacji i otwartości.
Prowadzę psychoterapię indywidualną, przyjmuję zarówno dorosłych jak i młodzież powyżej 16 roku życia. Prowadzę również konsultacje wychowawcze dla rodziców.
